Rosja poza Rosją

Przejechawszy Rosję od Saint Petersburga aż po Kamczatkę na Dalekim Wschodzie, a następnie odwiedziwszy kraje byłego Związku Radzieckiego, ze zdziwieniem i ciekawością jednocześnie, obserwowałam jak historyczna i kulturowa spuścizna – wpływy radzieckiego ustroju – są obecne na obszarach republik nawet dwadzieścia sześć lat po rozpadzie ówczesnego ZSRR. Babuszki w chustkach na głowach, zapchane marszrutki, hotele robotnicze, pirożki, drewniane cerkwie i inne aspekty rosyjskiej kultury, niczym wyjęte z kart historii, tworzą dzisiejszą rzeczywistość narodów Azji Środkowej – Kirgizów i Kazachów.

Rosja poza Rosją to studium kulturowe obyczajowości obywateli republik byłego Związku Radzieckiego; pozycja, na łamach której zabiorę Czytelnika w podróż w głąb umysłów Kirgizów i Kazachów, w dowód tego, że mimo podobieństw i symbolicznego ciut-ciut jednoczącego narody, odrębność kulturowa wciąż żyje, a wprowadzenie nowego ładu nigdy nie będzie jednoznaczne z przemianą ludzkiej mentalności. W książce dokonuję wyczerpującej analizy porównawczej zwyczajów, zjawisk społecznych i ekonomicznych, a także cech geograficznych, jakie dzielą oraz jednoczą poszczególne kraje. Bywa, że odwołuję się do Chin, kraju, w którym spędziłam cztery lata, dokonując kontrastowego porównania pomiędzy Państwem Środka, a innymi państwami Azji – Kirgistanem i Kazachstanem – co stanowi ciekawe tło nowych doświadczeń, jakie spotkały mnie po drugiej stronie granicy. Dzięki zabawnym odnośnikom do mojej pierwszej, chińskiej przygody, Czytelnik będzie mógł potraktować Rosję poza Rosją, jako kontynuację mojej wyprawy przez Azję.

Do wspólnej wyprawy zapraszam Wszystkich spragnionych przygód, dla których podróż to nie tylko atrakcje turystyczne, ale przede wszystkim droga…

Kinga Lityńska, ur. 22 marca 1978 r. w Poznaniu. Absolwentka Nauczycielskiego Kolegium Języków Obcych przy Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Ośrodka Studiów Amerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego. Z zawodu jest nauczycielką języka angielskiego, a z zamiłowania podróżniczką dokądkolwiek, byle daleko, z plecakiem i na własną rękę. Odwiedziła Meksyk, Koreę Południową, Filipiny, Wietnam, Sri Lankę oraz Indie. Laureatka literackiej Nagrody w Konkursie im. Arkadego Fiedlera, Bursztynowy Motyl, za jej debiutancką książkę Chiny nie do wiary!, która została wyróżniona, jako najlepsza polska książka 2016 roku o tematyce podróżniczej i krajoznawczej. Rosja poza Rosją to owoc jej wojaży wokół państw Azji Centralnej – Kirgistanu i Kazachstanu, oraz dwukrotnego pobytu w Rosji, największym państwie świata, gdzie podobnie jak do Chin, dotarła autostopem.

Kiedy w 1991 roku ostatecznie doszło do rozpadu Związku Radzieckiego, z byłych republik tego mocarstwa powstały nowe państwa. Jednak nawet dziś, choć od tamtych wydarzeń upłynęło przecież wiele lat, Rosja nadal rozszerza swe wpływy poza swoimi granicami, a w krajach Azji Środkowej wciąż widoczne są oznaki rosyjskiej spuścizny. Takiego zdania jest Kinga Lityńska, podróżniczka, która odwiedziła takie kraje jak: Meksyk, Korea Południowa, Filipiny, Wietnam, Sri Lanka, Indie i Chiny.

W niniejszej książce Kinga Lityńska zabiera nas do Kirgistanu i Kazachstanu, chcąc dowieść, że także w tych krajach – poza Rosją – można dziś jeszcze odnaleźć Rosję.

Te przejawy rosyjskich wpływów autorka odnajduje w rozmaitych miejscach i sytuacjach. Wnikliwym obserwacjom poddała ona architekturę zwiedzanych krajów, kuchnię i kulinaria, język, religię, rynek pracy i zwyczaje mieszkańców. Odwiedzała miasta i miasteczka, hotele i bazary, podróżowała koleją. Przede wszystkim zaś mnóstwo doświadczeń, wrażeń i wniosków dostarczały jej spotkania i rozmowy z żyjącymi w Kirgistanie i Kazachstanie ludźmi. Kinga Lityńska sama bowiem przyznaje: „Jakkolwiek zachwycające byłoby piękno danego kraju, jego przyroda czy zabytki, to obcowanie z ludźmi zawsze pozostanie dla mnie w dwójnasób emocjonujące”. Rzeczywiście, właśnie opisy tych spotkań niezwykle ubarwiają jej relację z podróży, dzięki czemu opowieść ta jest żywa i tak ciekawa.

Jednocześnie, choć w opowieści tej Kinga Lityńska wykazuje, że Rosję można znaleźć także poza Rosją (a więc w krajach postsowieckich), stwierdza ona również, iż istnieją pewne elementy rosyjskości, które nie występują na terenie krajów byłego bloku socjalistycznego; elementy, które trudno zaszczepić na innym gruncie. I chyba dobrze, że istnieją.

Aby zaprezentować te elementy, autorka w tej samej książce zaprasza nas także w literacką podróż szlakiem transsyberyjskim – przez Syberię na Daleki Wschód. Również i w relacji z tej wyprawy opisuje spotkania z ludźmi, ciekawe miejsca, niezwykłą przyrodę, pokazując to wszystko, co jest najbardziej charakterystyczne dla tego regionu Rosji.

„Rosja poza Rosją” to zajmujący i godny uwagi reportaż, przybliżający czytelnikom realia życia w byłych republikach radzieckich oraz na najodleglejszych krańcach Rosji. Autorka - jak się przekonałam, czytając tę książkę - jest wnikliwą i uważną obserwatorką, rzetelną i sumienną sprawozdawczynią, a przy tym świetną pisarką, która potrafi odmalować słowami to, co oglądała, a także utrwalić na papierze ulotne wrażenia. Swój wywód prowadzi ona żywo, barwnie i interesująco. Dopełnieniem tej opowieści są oryginalne zdjęcia. Książkę znakomicie się czyta, dlatego polecam tę publikację wszystkim osobom ciekawym świata, w szczególności zaś tym wszystkim, którzy chcą poznać bliżej Rosję, odkrywając ją zarówno w jej granicach, jak i poza nimi. Zachęcam do lektury!